Dziewczyna z perłą spogląda swoim zamyślonym spojrzeniem na widza. Czy odwraca się właśnie do nas czy od nas? Zanurzona w niebycie postać zdaje się od razu tajemnicza czy dzięki swojemu turbanowi i perle egzotyczna. Ma lekko rozchylone różowe, błyszczące usta. Czyżby rozmawiała z malarzem? A może jest pogrążona we własnych myślach?
Johannes Vermeer był artystą barokowej Holandii w jej tak zwanym złotym wieku. Wtedy kraj dynamicznie się rozwijał, główną religią stał się kalwinizm, a mieszczanie zaczęli się bogacić. Coraz większy był popyt na obrazy o tematyce świeckiej – martwe natury, portrety, pejzaże czy, tak jak w Delft, skąd Vermeer pochodził, sceny rodzajowe. To właśnie je najchętniej maluje artysta – jego obrazy bardzo często przedstawiają kobiety podczas swoich zajęć domowych w mieszczańskich domach. Pewnie kojarzycie Mleczarkę uważnie przelewającą zawartość dzbanka do misy albo zarumienioną Czytającą list stojącą przy oknie. Jednak Dziewczyna z perłą nie przedstawia sceny rodzajowej – jest to tronie, czyli studium fizjonomiczne. Różni się tym od portretu, że nie przedstawia konkretnej osoby, a typ postaci. Nie jest tu ważne podobieństwo, a umiejętności artysty. Mam nadzieję, że tym stwierdzeniem nie zasmuciłam żadnego romantyka, któremu podobał się film (o tym samym tytule, co obraz) z 2003 roku w reżyserii Petera Webbera.
Na tym olejnym obrazie dominują żółcie i błękity. Ten niebieski materiał na głowie dziewczyny zawdzięcza swój kolor ultramarynie – barwniku pozyskiwanemu ze skały lapis lazuli, która nie występowała w Europie. Z kolei turban był często akcesorium, którego malarza używali do nadania wyglądu egzotycznego modelowi. Popiersie młodej dziewczyny wyróżnia się na prawie czarnym tle. Wrażenie robi na mnie wielka perła. Prawdopodobnie Vermeer nie posiadał prawdziwej perły – tak duża kosztowałaby fortunę. Mimo swojego rozmiaru sprawia wrażenie lekkiej – jest namalowana zaledwie dwoma pociągnięciami pędzla. Co ciekawe, przed restauracją w 1994 roku Dziewczyna z perłą była znana jako Dziewczyna w turbanie, a bliki (odbicia światła) na perle były bardziej przygaszone.
O czym myśli bohaterka dzieła mistrza z Delft? Możecie ją o to zapytać w Hadze, w muzeum Mauritshuis. A więcej na temat Vermeera i Dziewczyny z perłą przeczytacie na stronach:
- http://www.essentialvermeer.com/catalogue/girl_with_a_pearl_earring.html
- https://niezlasztuka.net/o-sztuce/mistrz-swiatlocienia-ludzkich-dusz-johannes-vermeer-van-delft/
| Tytuł | Dziewczyna z perłą |
| Autor | Johannes Vermeer van Delft |
| Styl | Barok |
| Media | Olej na płótnie |
| WWW Muzeum | Mauritshuis w Hadze |